Đề xuất sửa đổi Luật BHXH: Tái cơ cấu quản lý nhà nước, quyền lợi người lao động giữ nguyên

Điều chỉnh sau thời gian ngắn áp dụng

Luật BHXH, được Quốc hội thông qua vào tháng 6-2024 và dự kiến có hiệu lực từ ngày 1-7-2025, đang đối diện với đề nghị sửa đổi chỉ sau bốn tháng ban hành. Theo Bộ Nội vụ, việc này là cần thiết nhằm đảm bảo sự tương thích với quá trình tái sắp xếp các bộ ngành và mô hình tổ chức của chính quyền địa phương cấp hai cấp.

Bộ Nội vụ nhấn mạnh, nội dung sửa đổi lần này chỉ xoay quanh các quy định về quản lý nhà nước đối với BHXH. Mục tiêu chính là phân định lại rõ ràng trách nhiệm và quyền hạn của các cơ quan liên quan, loại bỏ tình trạng chồng chéo trong thực thi và đồng bộ với cơ cấu tổ chức mới của các bộ ngành sau khi được sắp xếp lại.

Đảm bảo tối đa quyền lợi an sinh

Bộ Nội vụ cam kết mạnh mẽ rằng, những chính sách an sinh xã hội liên quan trực tiếp đến quyền lợi của người lao động sẽ không có bất kỳ thay đổi nào. Cụ thể, các quy định về việc nhận BHXH một lần vẫn được giữ nguyên. Thời gian đóng BHXH tối thiểu để đủ điều kiện hưởng lương hưu vẫn duy trì mức giảm từ 20 năm xuống còn 15 năm, như đã được Quốc hội thông qua trước đó.

Thay đổi thẩm quyền quản lý nhà nước

Điểm thay đổi trọng tâm trong đợt sửa đổi này là việc điều chỉnh thẩm quyền quản lý nhà nước đối với một số lĩnh vực liên quan đến BHXH. Theo dự thảo, một số chức năng trước đây thuộc Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội sẽ được chuyển giao về Bộ Nội vụ để tạo ra một đầu mối quản lý thống nhất hơn.

Đáng chú ý, dự thảo sửa đổi đề xuất không giao chức năng thanh tra cho cơ quan Bảo hiểm xã hội. Theo đó, Bảo hiểm xã hội Việt Nam sẽ chỉ giữ vai trò là đơn vị thực hiện các chế độ, chính sách về BHXH, đồng thời quản lý và sử dụng hiệu quả các quỹ BHXH, quỹ bảo hiểm thất nghiệp, và quỹ Bảo hiểm y tế.

Đặc biệt, dự luật đề xuất chuyển giao nhiệm vụ quản lý nhà nước về trợ cấp hưu trí xã hội từ Bộ Nội vụ sang Bộ Y tế. Đây được xem là một sự thay đổi cơ bản trong việc bố trí quản lý các chính sách an sinh.

Theo đề xuất, Bộ Y tế sẽ chịu trách nhiệm xây dựng, trình cấp có thẩm quyền ban hành các văn bản pháp quy về chính sách trợ cấp hưu trí xã hội. Bộ cũng có nhiệm vụ tổ chức tuyên truyền, hướng dẫn thực hiện, kiểm tra, xử lý vi phạm pháp luật, cũng như giải quyết các khiếu nại, tố cáo liên quan đến chính sách này.

Thêm vào đó, luật sẽ được điều chỉnh theo hướng Ủy ban nhân dân (UBND) các cấp (mở rộng phạm vi so với quy định cũ chỉ tập trung vào cấp tỉnh) sẽ chịu trách nhiệm trước Hội đồng nhân dân (HĐND) cùng cấp trong việc chỉ đạo, tổ chức thực hiện chính sách BHXH, phát triển người tham gia BHXH bắt buộc và tự nguyện, cũng như xử lý các vấn đề về chậm, trốn đóng BHXH bắt buộc trên địa bàn quản lý.