“Thời điểm vàng” cho kinh tế tư nhân gắn với khoa học – công nghệ

Ông Khoa cho rằng tốc độ triển khai các chính sách gần đây, đặc biệt sau Nghị quyết 68-NQ/TW, cho thấy quyết tâm rất lớn từ phía Nhà nước. Cùng với đó, hàng loạt văn bản pháp lý mới về khoa học – công nghệ, đổi mới sáng tạo và công nghiệp công nghệ số sắp có hiệu lực sẽ mở thêm không gian cho doanh nghiệp phát triển.

Tuy nhiên, ông cảnh báo nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ vẫn lúng túng, chưa bắt kịp nhịp chuẩn bị hạ tầng dữ liệu và quản trị số mà Chính phủ đang gấp rút xây dựng. Ông nhấn mạnh doanh nghiệp cần thay đổi tư duy, không thể phát triển bền vững nếu hoạt động đơn lẻ. Liên kết trong hệ sinh thái sản xuất – tiêu thụ, chia sẻ công nghệ và hợp tác nghiên cứu là con đường giúp tiết kiệm chi phí, giảm rủi ro và tăng năng lực cạnh tranh.

Từ thực tiễn, ông Khoa kiến nghị Nhà nước cần có chính sách ưu đãi R&D thực chất hơn, đặc biệt là tháo gỡ vướng mắc về thủ tục để cơ chế khấu trừ 200% chi phí nghiên cứu phát huy hiệu quả. Ông cũng đề xuất giao chỉ tiêu đào tạo nhân lực công nghệ chiến lược cho các trường đại học và cao đẳng nhằm giải quyết tình trạng thiếu hụt nhân lực trong các ngành như AI, bán dẫn, công nghệ sinh học.

Ở góc nhìn khác, bà Trương Lý Hoàng Phi, Phó Chủ tịch Hội Doanh nhân trẻ TP.HCM, phân tích bối cảnh quốc tế đang tạo áp lực lớn cho Việt Nam. Trong khi các nền kinh tế lớn chuyển mạnh sang công nghệ lõi như AI, dữ liệu lớn, tự động hóa thì Đông Nam Á đặt mục tiêu đưa kinh tế số trở thành động lực chủ chốt. Bà cảnh báo nếu khu vực tư nhân Việt Nam, nhất là khối doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ, không có bước đi đột phá thì nguy cơ mất lợi thế ngay trên sân nhà là rất rõ ràng.

Báo cáo GII 2024 cho thấy Việt Nam đứng thứ 44/133 về đổi mới sáng tạo. Trong đó, nhóm đầu ra (36/133) vượt trội so với nhóm đầu vào (53/133), phản ánh năng lực sáng tạo nội tại mạnh mẽ nhưng đang bị kìm hãm bởi những điểm nghẽn về thể chế, nhân lực và hạ tầng. Các chuyên gia nhận định nếu tháo gỡ được những hạn chế này, Việt Nam có thể nhanh chóng nâng hạng và bứt phá trong thập kỷ tới.

Theo giới quan sát, Việt Nam đang đứng trước cơ hội hiếm có để rút ngắn khoảng cách phát triển. Khoa học – công nghệ và đổi mới sáng tạo nếu được tận dụng đúng hướng sẽ trở thành bệ phóng để khu vực tư nhân vươn lên, góp phần đưa nền kinh tế tiến vào nhóm thu nhập cao trong tương lai.