Định giá đất phải theo nguyên tắc “một giá” Nhà nước quyết định

Quy hoạch đất đai: Liên thông, tránh chồng chéo

Phó Thủ tướng nhấn mạnh yêu cầu phải gắn kết chặt chẽ giữa quy hoạch sử dụng đất và các quy hoạch ngành như quy hoạch tỉnh, quy hoạch đô thị, quy hoạch nông thôn. Việc đồng bộ sẽ giúp tránh tình trạng trùng lặp, chồng chéo, gây lãng phí tài nguyên và nguồn lực xã hội.

Theo đó, cần nâng cấp quy hoạch phân khu, quy hoạch chung xây dựng để phục vụ tốt hơn cho công tác quản lý, đồng thời bảo đảm tính khả thi, phù hợp với định hướng phát triển của từng địa phương.

Thu hồi đất: Tách bạch rõ ràng, tránh lạm dụng

Một trong những nội dung trọng tâm được đưa ra là quy định về thu hồi đất. Phó Thủ tướng cho rằng việc thu hồi cần bảo đảm quyền lợi hợp pháp của người dân, trên cơ sở phân định rõ các trường hợp Nhà nước thu hồi đất và các trường hợp người dân, doanh nghiệp tự thỏa thuận.

Nếu mở rộng phạm vi thu hồi vì lợi ích quốc gia, công cộng thì cần thu hẹp ở các lĩnh vực khác để cân bằng quyền lợi, tránh xâm phạm quá mức quyền sử dụng đất của người dân.

Tiếp cận bất động sản: “Mở cửa có chọn lọc”

Đối với thị trường bất động sản, Phó Thủ tướng đề xuất cơ chế “mở cửa có chọn lọc” để nhà khoa học, doanh nhân, người nước ngoài có thiện chí với Việt Nam được tiếp cận bất động sản ngoài khu vực hạn chế, đồng thời vẫn bảo đảm an ninh quốc phòng.

Định giá đất: Kiên định nguyên tắc “một giá”

Về chính sách giá đất, Phó Thủ tướng yêu cầu kiên định nguyên tắc “một giá” do Nhà nước quyết định và áp dụng thống nhất cho mọi giao dịch, không để xảy ra tình trạng một mảnh đất nhưng có nhiều mức giá khác nhau.

Bảng giá đất phải được điều chỉnh dựa trên dữ liệu thị trường, nhưng hệ số giá đất chỉ thay đổi khi có quyết định chính sách mới. Việc xác định giá đất sơ cấp (lần đầu giao đất) phải do Nhà nước kiểm soát, thay vì phụ thuộc quá nhiều vào thị trường thứ cấp hoặc ý kiến tư vấn của các tổ chức định giá.

Bộ Tài chính được giao nhiệm vụ nghiên cứu thuế bất động sản theo hướng đánh mạnh vào đất bỏ hoang, dự án chậm tiến độ, hoặc nhà xây xong nhưng bỏ trống; không đánh vào các dự án sử dụng nhiều đất phục vụ mục tiêu phát triển.

Giải quyết vướng mắc lâu năm trong đất đai

Sau một năm triển khai Luật Đất đai 2024, Bộ Tài nguyên và Môi trường ghi nhận nhiều tồn tại:

• Hệ thống quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất chưa phù hợp với mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.

• Thủ tục đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư mất nhiều thời gian, nhiều trường hợp không chọn được nhà đầu tư có năng lực.

• Chưa có quy định rõ ràng về thu hồi đất phục vụ chỉnh trang đô thị.

• Tồn tại “dự án treo” do không thể thỏa thuận chuyển nhượng hết diện tích, gây lãng phí đất đai.

Phó Thủ tướng yêu cầu dự thảo Luật mới phải thiết lập công cụ pháp lý giải quyết dứt điểm những vướng mắc này, đồng thời phân định rõ trách nhiệm quản lý đất đai giữa cấp xã, cấp tỉnh và Trung ương.

Đấu giá và đấu thầu: Phân biệt rạch ròi

Phó Thủ tướng cũng chỉ ra sự cần thiết phải phân biệt rõ:

• Đấu giá: Bán quyền sử dụng đất cho người trả giá cao nhất, hướng đến lợi ích tài chính trực tiếp.

• Đấu thầu: Lựa chọn nhà đầu tư có phương án tối ưu, có thể giá thấp hơn nhưng bảo đảm hiệu quả tổng thể.

Ông nhấn mạnh: “Đấu giá là lợi ích cụ thể, đấu thầu là lợi ích tổng thể”, và dự thảo luật cần có tiêu chí rõ ràng cho từng hình thức.

Hướng tới nền quản trị đất đai minh bạch

Kết luận, Phó Thủ tướng khẳng định nguyên tắc “một giá” trong định giá đất là chìa khóa bảo đảm công bằng và minh bạch, góp phần ổn định thị trường bất động sản. Song song, cần tiếp tục mở rộng quyền định đoạt của Nhà nước về đất đai nhưng phải bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người dân, hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, doanh nghiệp và cộng đồng.