Gen Z tận dụng AI tăng thu nhập nhưng lo lắng bị phụ thuộc

Một nghiên cứu mới được tạp chí Forbes đăng tải, dựa trên khảo sát 2.000 người thuộc thế hệ Z tại Mỹ, đã hé lộ cái nhìn sâu sắc của giới trẻ về trí tuệ nhân tạo (AI) trong môi trường làm việc. Gen Z – những người sinh sau năm 1996 – được cho là hiểu rõ tác động của AI hơn bất kỳ thế hệ nào trước đó.

Vừa tăng hiệu suất, vừa thấy "có lỗi"

Có đến 36% người được hỏi cho biết họ sử dụng AI như ChatGPT để xử lý công việc nhanh hơn và hiệu quả hơn. Tuy nhiên, mặt trái của sự tiện lợi là cảm giác bất an. 18% thừa nhận AI đang cản trở sự sáng tạo và làm giảm khả năng tư duy độc lập. Đáng chú ý, 20% gặp khó khăn trong việc sử dụng AI do thiếu kỹ năng hoặc kiến thức nền tảng, và có khoảng 2% đã bị sa thải vì dùng ChatGPT sai cách trong công việc.

Những cảm giác trái ngược này cho thấy Gen Z không chỉ biết tận dụng AI mà còn nhận thức rõ những rủi ro đi kèm. Lớn lên trong bối cảnh công nghệ bùng nổ và những tranh luận sôi nổi về đạo đức công nghệ, Gen Z hiểu rằng việc lạm dụng AI có thể khiến họ đánh mất sự chủ động và khả năng sáng tạo – những kỹ năng sống còn trong thế giới việc làm hiện đại.

AI giúp sáng tạo hơn và tăng thu nhập

Dù lo lắng, phần lớn Gen Z vẫn nhìn thấy giá trị tích cực từ AI. Có đến một nửa số người khảo sát cho rằng AI giúp họ sáng tạo hơn trong công việc. Trung bình cứ 7 người thì có 1 người nhờ AI mà gia tăng thu nhập. Điều này cho thấy khi được sử dụng đúng cách, AI có thể là công cụ mạnh mẽ để nâng cao năng suất và mở ra cơ hội nghề nghiệp mới.

Khảo sát cũng chỉ ra các cách Gen Z đang ứng dụng AI:

• 61% sử dụng để tra cứu tài liệu và nghiên cứu

• 56% dùng để phát triển ý tưởng và giải pháp

• 42% ứng dụng AI vào việc viết nội dung

• 23% sử dụng để chỉnh sửa hồ sơ xin việc nhằm gây ấn tượng với nhà tuyển dụng

Không quá lo sợ bị thay thế

Một điều bất ngờ là Gen Z không quá hoảng sợ trước viễn cảnh bị AI thay thế. Chỉ 9% tin rằng điều này có thể xảy ra ngay trong năm 2024. Tuy nhiên, có đến 61% tin rằng công nghệ này có thể thay thế họ trong vòng 10 năm tới – một cái nhìn thực tế hơn.

Lĩnh vực lập trình là một ví dụ điển hình. Nhiều người trong ngành này đang cảm thấy lo ngại khi AI có thể viết mã nhanh chóng và chính xác. Tuy nhiên, các chuyên gia nhận định rằng dù AI có thể xử lý lượng lớn dữ liệu và đưa ra gợi ý nhanh chóng, nó vẫn thiếu kinh nghiệm thực tế và khả năng phân tích ngữ cảnh sâu – những yếu tố then chốt để giải quyết các vấn đề kỹ thuật phức tạp.

Cần kỹ năng mới để song hành với AI

Cuộc chuyển mình của công nghệ AI không thể đảo ngược, nhưng con người vẫn đóng vai trò trung tâm. Thế hệ Z – với sự nhạy bén và khả năng thích ứng cao – có cơ hội lớn nếu được trang bị kỹ năng phù hợp để làm chủ công nghệ thay vì lệ thuộc vào nó. Từ việc sử dụng có trách nhiệm đến hiểu rõ giới hạn của AI, những kỹ năng mềm như tư duy phản biện, giải quyết vấn đề và đạo đức số sẽ ngày càng trở nên quan trọng.

Gen Z có thể là thế hệ đầu tiên vừa sống cùng AI, vừa góp phần định hình cách con người sử dụng nó. Nhưng để điều đó thực sự có lợi, sự chủ động và hiểu biết sâu sắc về công nghệ vẫn là điều không thể thiếu