Thí điểm thị trường tài sản mã hóa: Không phải để “chơi coin”

Ông Phan Đức Trung, Chủ tịch Hiệp hội Blockchain và Tài sản số Việt Nam (VBA), nhấn mạnh: “Nghị quyết 05 không phải là sân chơi cho những ai chỉ coi tài sản số như ‘coin’ để đầu cơ, mà là cơ hội để hình thành một thị trường minh bạch, thu hút vốn, nâng cao thanh khoản và quản lý chặt chẽ theo chuẩn quốc tế”.

Tạo khung pháp lý minh bạch, bảo vệ nhà đầu tư

Theo ông Trung, việc ban hành Nghị quyết 05 là tín hiệu tích cực, giúp các giao dịch tài sản mã hóa trên sàn tập trung trở nên minh bạch, có kiểm soát, đồng thời đảm bảo nghĩa vụ thuế, định danh và phòng chống rửa tiền, tài trợ khủng bố. Việt Nam cũng đã phân loại rõ: tài sản mã hóa gắn với tài sản thực (token hóa) và tài sản mã hóa không gắn với tài sản thực. Mục tiêu là biến thị trường này thành kênh huy động vốn mới, bổ trợ cho các thị trường tài chính khác.

Ông dẫn chứng dự báo của Boston Consulting Group, theo đó thị trường token hóa tài sản thực có thể chiếm đến 10% GDP toàn cầu, tương ứng gần 19.000 tỉ USD vào năm 2033. Với việc ban hành nghị quyết ở giai đoạn thị trường quốc tế đã khá trưởng thành, Việt Nam có lợi thế học hỏi, tránh được nhiều sai lầm mà các quốc gia khác từng gặp phải.

Vốn điều lệ và thách thức vận hành

Một trong những quy định gây chú ý là yêu cầu doanh nghiệp muốn được cấp phép phải có vốn điều lệ tối thiểu 10.000 tỉ đồng. Ông Trung thừa nhận mức này vượt xa so với chuẩn quốc tế, nơi đa phần chú trọng tiêu chuẩn vận hành, an toàn công nghệ, hệ thống bảo mật ví nóng – ví lạnh, bảo hiểm tài sản khách hàng và chống rửa tiền hơn là vốn điều lệ.

Tuy nhiên, ông cho rằng do bối cảnh thị trường tài chính trong nước còn non trẻ, Chính phủ đặt ra điều kiện khắt khe để sàng lọc, bảo đảm chỉ những tổ chức có tiềm lực tài chính và hạ tầng công nghệ vững chắc mới được tham gia. Dù vậy, ông cảnh báo nhà đầu tư cần cảnh giác với các công ty mới thành lập, kêu gọi vốn với danh nghĩa đạt mức 10.000 tỉ đồng.

Theo ông, cơ hội cho doanh nghiệp nhỏ vẫn có, thông qua tham gia thị trường thứ cấp hoặc hợp tác với các đơn vị lớn. Đây là mô hình đã phổ biến ở nhiều quốc gia.

Chính sách dành cho nhà đầu tư nước ngoài

Nghị quyết quy định tài sản mã hóa trong giai đoạn đầu chỉ được chào bán cho nhà đầu tư nước ngoài. Ông Trung cho rằng chính sách này nhằm thu hút dòng vốn ngoại, đồng thời bảo vệ thị trường ngoại hối trong nước. Dù tính thanh khoản ban đầu có thể hạn chế, song về lâu dài, khi hình thành thị trường thứ cấp, cơ hội vẫn mở rộng.

Ông nhấn mạnh: “Doanh nghiệp phát hành tài sản mã hóa trong nước cần tập trung tạo ra sản phẩm chất lượng, sinh lời hấp dẫn và đảm bảo an toàn để có thể cạnh tranh trực tiếp trên thị trường quốc tế, vốn đã quen thuộc với nhiều kênh đầu tư truyền thống”.

Nhân lực và bài toán dài hạn

Theo ông Trung, thách thức lớn nhất nằm ở sự thành công của những doanh nghiệp tiên phong tham gia giai đoạn thí điểm. Họ không chỉ vận hành thị trường mà còn phải góp phần hoàn thiện chính sách, cân bằng lợi ích và nghĩa vụ thuế, cũng như chứng minh tính khả thi của mô hình.

Một vấn đề khác là nguồn nhân lực chất lượng cao. Việt Nam hiện thiếu nhân sự am hiểu sâu về tài sản số, đặc biệt trong lĩnh vực phòng chống rửa tiền theo chuẩn quốc tế. Ông dẫn chứng chứng chỉ ACAMS – một chuẩn toàn cầu – yêu cầu đào tạo 2-3 năm với chi phí tối thiểu 18.000 USD, cho thấy khoảng cách lớn mà Việt Nam cần khắc phục.

Giao dịch bằng tiền đồng và thuế

Một điểm đáng chú ý là Nghị quyết 05 yêu cầu mọi giao dịch đều phải bằng đồng Việt Nam, và chính sách thuế được áp dụng tương tự như chứng khoán. Theo ông Trung, đây là bước đi thận trọng nhằm kiểm soát ngoại hối. Tuy nhiên, nếu áp mức thuế ngang chứng khoán (0,1% giá trị chuyển nhượng), thì với tần suất và rủi ro cao của thị trường tài sản số, gánh nặng thuế sẽ lớn hơn nhiều.

Kỳ vọng trong 3 năm tới

Ông Trung tin rằng, nếu đi đúng hướng, chỉ trong vòng 3 năm Việt Nam có thể học hỏi và rút kinh nghiệm từ hơn một thập kỷ phát triển của thị trường tài sản số toàn cầu. Ông khẳng định: “Nghị quyết 05 tuy khắt khe, nhưng mục tiêu cuối cùng là xây dựng một môi trường đầu tư an toàn, minh bạch và có khả năng cạnh tranh quốc tế”.

👉 Tóm lại, việc thí điểm thị trường tài sản mã hóa không phải để “chơi coin” mà nhằm kiến tạo một cấu trúc tài chính số hiện đại, minh bạch, bảo vệ nhà đầu tư và thu hút nguồn vốn quốc tế cho nền kinh tế.