Chơi hụi online: Rủi ro pháp lý sau vụ vỡ hụi 200 tỉ

Rủi ro khi chơi hụi online

Chỉ cần vài thao tác lập nhóm trên Facebook hay Zalo, một dây hụi có thể hình thành và nhanh chóng lôi kéo hàng chục, thậm chí hàng trăm người tham gia. Người chơi ít khi biết rõ lai lịch, tài sản hay năng lực tài chính của chủ hụi, mà chỉ dựa vào vài dòng giới thiệu và số tài khoản. Điều này khiến các dây hụi online tiềm ẩn nguy cơ vỡ hụi, chiếm đoạt tài sản rất cao.

Theo ThS-LS Nguyễn Tấn Đạt (Đoàn Luật sư TP.HCM), khi tranh chấp xảy ra, người tham gia sẽ gặp khó khăn trong việc chứng minh quyền lợi và nghĩa vụ vì hầu hết giao dịch không có chứng cứ hay văn bản hợp pháp. Trong trường hợp có dấu hiệu hình sự, cơ quan điều tra sẽ xử lý theo tố tụng hình sự. Nếu không, người chơi buộc phải khởi kiện dân sự, nhưng việc thu hồi tài sản thường rất hạn chế, nhất là khi chủ hụi nợ nhiều người cùng lúc.

Khung pháp lý hiện hành

Nghị định 19/2019 quy định rõ việc tổ chức họ, hụi, biêu, phường chỉ được phép với mục đích tương trợ, không được biến tướng thành cho vay nặng lãi, huy động vốn trái phép hay lừa đảo. Tùy tính chất hành vi, chủ hụi có thể bị xử lý hành chính, dân sự hoặc hình sự.

• Nếu dùng thủ đoạn gian dối để huy động tiền rồi bỏ trốn, hành vi có thể cấu thành tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản (Điều 174 BLHS).

• Nếu nhận tiền nhưng cố tình không trả dù có khả năng trả, hoặc sử dụng vào mục đích cá nhân dẫn đến mất khả năng thanh toán, có thể cấu thành tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản (Điều 175 BLHS).

• Về dân sự, Bộ luật Dân sự 2015 (Điều 471) coi hụi là giao dịch tài sản theo tập quán, phải có thỏa thuận cụ thể và tuân thủ quy định về lãi suất nếu có lợi nhuận.

Ngoài ra, Nghị định 144/2021 còn quy định xử phạt hành chính đối với các hành vi vi phạm trong việc tổ chức hụi.

Lưu ý để giảm rủi ro

Để hạn chế nguy cơ mất trắng khi tham gia hụi, người dân cần:

1. Chọn chủ hụi có nhân thân rõ ràng, uy tín. Không nên tham gia hụi online vì khó kiểm chứng tài sản và khả năng thanh toán.

2. Yêu cầu lập thỏa thuận bằng văn bản, có chứng từ giao dịch. Việc góp và nhận tiền cần được chuyển khoản hoặc có biên nhận rõ ràng.

3. Hạn chế tham gia hụi quy mô lớn. Chỉ nên tham gia ở mức phù hợp với khả năng tài chính, tránh bị cuốn hút bởi lợi nhuận cao.

4. Chủ động bảo vệ quyền lợi. Khi phát hiện dấu hiệu lừa đảo hoặc huy động vốn trái phép, cần kịp thời tố giác để cơ quan chức năng xử lý.

Pháp luật đã có quy định, song thực tế chứng minh rằng việc đòi lại tiền trong các vụ vỡ hụi online là vô cùng khó khăn. Do đó, lựa chọn kênh đầu tư chính thức, hợp pháp vẫn là giải pháp an toàn nhất để bảo vệ tài sản.