Thí sinh “tuồn” đề thi THPT ra ngoài có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội làm lộ bí mật nhà nước

Dùng camera giấu kín, gọi Messenger để gian lận thi cử

Sự việc xảy ra vào sáng 26-6, tại điểm thi trường THPT Thăng Long, thị trấn Nam Ban, huyện Lâm Hà, Lâm Đồng. Thí sinh N.P.T.S (sinh năm 2007) bị giám thị phát hiện có dấu hiệu gian lận và đã bị đình chỉ thi ngay sau đó. Qua xác minh ban đầu, cơ quan công an làm rõ: vì áp lực thi cử, S đã đặt mua trên Facebook một bộ thiết bị gồm tai nghe hạt đậu, camera không dây ngụy trang dạng cúc áo, cùng một điện thoại được cài đặt ứng dụng LookCam và Messenger.

Trước ngày thi, S còn hướng dẫn B.T.Q (sinh năm 2008) cách sử dụng hệ thống này để phối hợp giải đề. Vào phòng thi môn Ngữ Văn, sau khi đề được phát khoảng 15–20 phút, S kích hoạt camera và truyền trực tiếp đề thi qua ứng dụng LookCam đến điện thoại của Q đang chờ tại quán internet. Dù Q mải chơi game và phát hiện trễ, Q vẫn chụp lại một phần đề thi, dùng công cụ ChatGPT để giải nhanh và gửi đáp án lại cho S qua Messenger.

Hành vi cấu thành tội xâm phạm bí mật nhà nước

Theo luật sư Đỗ Ngọc Thanh (Đoàn Luật sư TP.HCM), đề thi tốt nghiệp THPT năm 2025 thuộc danh mục bí mật nhà nước độ “tối mật” theo Quyết định 531/QĐ-TTg năm 2023 của Thủ tướng Chính phủ. Hành vi quay và truyền đề ra ngoài khi chưa hết 2/3 thời gian làm bài đã vi phạm nghiêm trọng quy định bảo vệ bí mật nhà nước, đủ yếu tố cấu thành tội cố ý làm lộ và chiếm đoạt bí mật nhà nước theo khoản 2 Điều 337 BLHS – tội danh có thể bị phạt đến 10 năm tù.

Luật sư Nguyễn Văn Hòa (Đoàn Luật sư TP.HCM) phân tích thêm: Theo Thông tư 24/2024 của Bộ GD&ĐT về quy chế thi, đề thi tự luận sẽ được bảo mật đến khi hết 2/3 thời gian làm bài, trong khi đề trắc nghiệm đến khi kết thúc giờ làm bài. Như vậy, hành vi của S xảy ra trong thời gian đề vẫn được bảo vệ là bí mật “tối mật” – yếu tố pháp lý then chốt để xử lý hình sự.

Trách nhiệm hình sự của người chưa thành niên

Về độ tuổi, S sinh năm 2007 – nếu đến tháng 6-2025 đã đủ 18 tuổi, sẽ bị xử lý hình sự như người thành niên. Trong khi đó, Q sinh năm 2008, chưa đủ 18 tuổi tại thời điểm vi phạm nên sẽ áp dụng chính sách xử lý đặc thù theo Điều 91 BLHS. Cơ quan tố tụng có thể xem xét các biện pháp giáo dục tại xã/phường, đưa vào trường giáo dưỡng hoặc cải tạo không giam giữ nếu thấy không cần thiết phải cách ly khỏi xã hội.

Luật sư Thanh lưu ý: cơ quan chức năng sẽ đánh giá động cơ, mức độ nhận thức và hoàn cảnh vi phạm để xem xét các tình tiết giảm nhẹ. Nếu hành vi bắt nguồn từ sự thiếu hiểu biết, bị ảnh hưởng từ bên ngoài hoặc do áp lực thi cử quá lớn, đây có thể là căn cứ để giảm nhẹ hình phạt.

Đối với người dưới 18 tuổi, nếu tòa án vẫn áp dụng hình phạt tù có thời hạn, theo Điều 101 BLHS, mức án tối đa không được vượt quá ba phần tư khung hình phạt được quy định cho tội danh tương ứng.

Tăng cường bảo mật kỳ thi và giáo dục pháp luật học sinh

Vụ việc trên một lần nữa gióng lên hồi chuông cảnh báo về tình trạng sử dụng công nghệ cao để gian lận thi cử, không chỉ vi phạm quy chế thi mà còn có thể dẫn đến hậu quả pháp lý nghiêm trọng. Các thiết bị gian lận ngày càng tinh vi, khó phát hiện, đòi hỏi ngành giáo dục và công an phối hợp chặt chẽ hơn trong công tác giám sát và phòng ngừa.

Ngoài ra, cần tăng cường công tác tuyên truyền pháp luật trong nhà trường, để học sinh nhận thức rõ hậu quả của việc gian lận, đặc biệt là hành vi xâm phạm bí mật nhà nước – một lĩnh vực được bảo vệ nghiêm ngặt bởi pháp luật.

Hiện Công an tỉnh Lâm Đồng vẫn đang tiếp tục điều tra, làm rõ vai trò của từng cá nhân liên quan để xử lý theo quy định. Đây được xem là bài học nghiêm khắc, không chỉ cho các thí sinh mà cả phụ huynh, nhà trường và xã hội về tầm quan trọng của sự trung thực trong thi cử và ý thức tuân thủ pháp luật trong môi trường học đường.