Việt Nam cam kết mạnh mẽ bảo đảm và thúc đẩy các quyền dân sự, chính trị của người dân

Cam kết lâu dài với Công ước ICCPR

Công ước quốc tế về các quyền dân sự, chính trị (Công ước ICCPR) là một trong những điều ước quốc tế về quyền con người quan trọng nhất, được Đại hội đồng Liên hợp quốc thông qua năm 1966 và có hiệu lực từ năm 1976. Với phạm vi điều chỉnh rộng khắp các quyền dân sự và chính trị của mỗi cá nhân, Công ước này luôn nhận được sự quan tâm sâu sắc của cộng đồng quốc tế, minh chứng bằng việc hiện có 174 quốc gia thành viên.

Nhận thức rõ tầm quan trọng của Công ước ICCPR, Việt Nam đã sớm gia nhập vào ngày 24 tháng 9 năm 1982, và đến nay đã là thành viên được 43 năm. Trong suốt thời gian đó, Việt Nam đã không ngừng nỗ lực thực hiện các nghĩa vụ của quốc gia thành viên. Bộ Ngoại giao, với vai trò là cơ quan đầu mối ban đầu, đã chủ trì xây dựng hai Báo cáo quốc gia thực thi Công ước ICCPR vào các năm 1989 và 2001.

Từ năm 2014, nhằm gắn kết chặt chẽ hơn việc tham gia Công ước với quá trình hoàn thiện pháp luật quốc gia và nâng cao hiệu quả thực thi trong giai đoạn phát triển mới, Bộ Tư pháp đã được Thủ tướng Chính phủ phân công trở thành cơ quan đầu mối quốc gia của Việt Nam đối với Công ước ICCPR. Kể từ đó, Bộ Tư pháp đã chủ động phối hợp chặt chẽ với các Bộ, ngành và cơ quan liên quan trong việc thực hiện Công ước, đồng thời xây dựng các Báo cáo ICCPR nộp lên Ủy ban Nhân quyền Liên hợp quốc.

Quá trình báo cáo và đối thoại với Ủy ban Nhân quyền

Việt Nam đã duy trì một lộ trình báo cáo nghiêm túc và minh bạch:

• Ngày 22 tháng 3 năm 2023, Việt Nam đã gửi Báo cáo thực thi Công ước ICCPR lần thứ 4 (giai đoạn 2019-2022) tới Ủy ban Nhân quyền.

• Ngày 11 tháng 4 năm 2024, Ủy ban Nhân quyền đã đưa ra Danh sách các vấn đề quan tâm đối với Báo cáo này.

• Ngày 19 tháng 12 năm 2024, Việt Nam đã gửi Báo cáo trả lời Danh sách các vấn đề quan tâm tới Ủy ban Nhân quyền.

Theo thông tin từ ông Đào Quý Lộc, Phó Vụ trưởng Hợp tác quốc tế, Bộ Tư pháp, vào ngày 7-8 tháng 7 sắp tới tại Thụy Sỹ, Việt Nam sẽ tiến hành Phiên đối thoại với Ủy ban Nhân quyền. Phiên đối thoại này sẽ diễn ra trên tinh thần cởi mở, chân thành, hợp tác và xây dựng, nhằm truyền tải 5 nội dung chính:

1. Tôn trọng quyền tự quyết của các dân tộc: Góp phần thiết lập mối quan hệ hữu nghị, hợp tác giữa các quốc gia, tăng cường hòa bình và hiểu biết quốc tế.

2. Xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN: Tập trung thực hiện các đột phá cách mạng để Việt Nam bước vào kỷ nguyên phát triển mới, trong đó có việc đổi mới xây dựng và thi hành pháp luật, mở rộng dân chủ, tạo điều kiện cho Nhân dân tham gia quản lý Nhà nước, qua đó đảm bảo và bảo vệ tốt hơn các quyền dân sự, chính trị của người dân.

3. Nghiêm túc thực hiện khuyến nghị của Ủy ban Nhân quyền: Với chủ trương nhất quán về bảo vệ và thúc đẩy quyền con người nói chung, quyền dân sự và chính trị nói riêng, Việt Nam đã nghiên cứu kỹ lưỡng và nghiêm túc thực hiện các quy định của Công ước ICCPR cũng như các khuyến nghị từ Ủy ban Nhân quyền vào năm 2019. Đặc biệt, công tác cải cách thể chế, pháp luật, thực thi chính sách, quy định pháp luật về quyền dân sự và chính trị, cùng với công tác giáo dục, nâng cao nhận thức về các quyền này, đang được tăng cường và nâng cao hiệu quả. Nhiều kết quả tích cực đã được ghi nhận, như việc sửa đổi Bộ luật Hình sự (bỏ hình phạt tử hình với 8 tội danh), ban hành Luật Tư pháp cho người chưa thành niên, và Luật phòng, chống mua bán người sửa đổi.

4. Lộ trình thực hiện phù hợp thực tiễn: Việc thực hiện Công ước ICCPR có bước đi và lộ trình phù hợp với quá trình cải cách pháp luật, cải cách tư pháp, đồng thời bám sát thực tiễn và điều kiện kinh tế - xã hội của quốc gia.

5. Ưu tiên nguồn lực và giải pháp đồng bộ: Dù đối mặt với không ít khó khăn, thách thức ảnh hưởng đến việc thực hiện Công ước, Việt Nam luôn dành sự quan tâm và ưu tiên nguồn lực tốt nhất có thể. Trong thời gian tới, Việt Nam sẽ tiến hành các biện pháp đồng bộ để thúc đẩy, bảo vệ và đảm bảo tốt hơn việc thụ hưởng các quyền dân sự, chính trị, đồng thời tăng cường khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu, đặc biệt quan tâm đến các nhóm đối tượng dễ bị tổn thương.

Nỗ lực và tiến bộ đáng ghi nhận

Báo cáo thực thi Công ước ICCPR lần thứ 4 của Việt Nam là minh chứng cho những bước phát triển và nỗ lực không ngừng của đất nước trong việc tôn trọng, bảo vệ, đảm bảo và thúc đẩy các quyền dân sự và chính trị. Báo cáo này phản ánh những tiến bộ đáng kể của Việt Nam, cả về việc hoàn thiện khuôn khổ pháp luật lẫn thực tiễn thực hiện trong giai đoạn 2019-2022.

Thông qua Báo cáo và phiên đối thoại sắp tới, Việt Nam mong muốn thế giới hiểu rõ hơn về những nỗ lực và thành tựu của mình trong lĩnh vực quyền dân sự và chính trị, đồng thời hy vọng tiếp tục nhận được sự ghi nhận và ủng hộ từ cộng đồng quốc tế.