Doanh nghiệp cần pháp luật làm chỗ dựa ổn định

Một yêu cầu xuyên suốt được nêu rõ trong Nghị quyết 66 là không hình sự hóa các quan hệ dân sự, kinh tế, không dùng biện pháp hành chính để giải quyết tranh chấp dân sự. Nếu cơ quan quản lý quá tập trung vào chế tài cứng rắn mà thiếu hướng dẫn, giải thích và hỗ trợ, niềm tin vào hệ thống pháp luật sẽ bị suy giảm. Nhiều vi phạm thực tế xuất phát từ thiếu hiểu biết hoặc quy định chưa rõ ràng, chứ không hẳn là cố ý trục lợi.

Trường hợp một giám đốc dùng tài khoản cá nhân để nhận tiền nhưng không xuất hóa đơn, kê khai doanh thu là ví dụ điển hình. Hành vi này theo luật là trốn thuế, song nếu xét trong bối cảnh quen thuộc của môi trường kinh doanh còn nhiều bất cập, việc xử lý hình sự có thể quá nặng. Truy thu thuế, cảnh báo, hỗ trợ kê khai lại vừa đủ để khắc phục hậu quả và định hướng tuân thủ. Ngược lại, hình sự hóa dễ gây tâm lý bất an, làm doanh nghiệp chọn cách an toàn, hạn chế đổi mới, từ đó ảnh hưởng đến sự phát triển của khu vực tư nhân.

Để pháp luật thực sự trở thành điểm tựa, cần những nguyên tắc rõ ràng:

• Phân loại vi phạm: tách bạch giữa hành vi cố ý trục lợi và sai sót do thiếu hiểu biết.

• Khuyến khích doanh nghiệp tự giác khắc phục: xây dựng cơ chế để họ báo cáo, sửa sai mà không lo bị trừng phạt quá mức.

• Nâng cao chất lượng làm luật: đảm bảo ổn định, đồng bộ, minh bạch và lắng nghe ý kiến doanh nghiệp.

• Đẩy mạnh phổ biến, giáo dục pháp luật bằng hình thức dễ hiểu, cụ thể, gắn với nhu cầu thực tế.

Mục tiêu Việt Nam đến năm 2030 lọt top 3 ASEAN và top 30 thế giới về môi trường kinh doanh chỉ có thể đạt được khi hệ thống pháp luật vừa minh bạch vừa linh hoạt, cân nhắc đúng bối cảnh xã hội và mức độ nguy hiểm thực sự của hành vi. Khi doanh nghiệp cảm thấy được bảo vệ, được hỗ trợ và công bằng trong thực thi pháp luật, họ sẽ yên tâm đầu tư, sáng tạo và đóng góp nhiều hơn cho sự thịnh vượng quốc gia.