Đề xuất áp thuế 20% lãi chứng khoán:Thay đổi lớn cho nhà đầu tư

Thu nhập tính thuế được xác định bằng giá bán trừ giá mua và các chi phí hợp lý liên quan trong năm tính thuế. Trường hợp người nộp thuế không xác định được giá mua và chi phí liên quan, mức thuế sẽ được tính trực tiếp 0,1% trên giá bán, áp dụng theo từng lần giao dịch – tương tự phương pháp hiện hành.

Đối với chuyển nhượng vốn, cơ quan này cũng đề xuất thuế suất 20% trên phần thu nhập tính thuế, nhưng tính theo từng giao dịch. Nếu không xác định được giá vốn và chi phí, người chuyển nhượng sẽ chịu thuế suất 2% trên giá bán.

Từ cách tính hiện hành đến đề xuất mới

Hiện tại, theo Luật Thuế thu nhập cá nhân số 04/2007 (hiệu lực từ năm 2009), hoạt động chuyển nhượng chứng khoán có hai phương pháp tính thuế. Một là, tạm nộp 0,1% theo từng giao dịch, cuối năm quyết toán nếu xác định được thu nhập ròng. Hai là, nộp 0,1% mỗi lần và không cần quyết toán năm nếu không xác định được giá vốn.

Tuy nhiên, từ năm 2013, Luật số 71/2014 đã đơn giản hóa thành một phương pháp duy nhất: thu 0,1% theo từng lần giao dịch mà không phân biệt lời hay lỗ. Chính điều này đã gây nhiều tranh cãi vì nhà đầu tư bị đánh thuế ngay cả khi lỗ vốn, đi ngược nguyên tắc thuế thu nhập.

Vì sao đề xuất thay đổi?

Bộ Tài chính cho biết việc thay đổi xuất phát từ thực tiễn quản lý trong nước và tham khảo kinh nghiệm quốc tế. Hầu hết các quốc gia đều đánh thuế thu nhập từ chứng khoán, song phương pháp áp dụng đa dạng.

• Indonesia: thu 0,1% trên giá trị giao dịch với cổ phiếu niêm yết.

• Philippines: thu 0,6% trên tổng giá trị giao dịch.

• Nhật Bản: áp thuế suất cố định 20,3% trên thu nhập từ bán cổ phiếu, trái phiếu.

• Trung Quốc: thu 20% với chứng khoán chưa niêm yết.

• Thái Lan: tính thu nhập từ chứng khoán như các loại thu nhập thông thường và áp dụng theo thuế lũy tiến.

Tác động với nhà đầu tư

Nếu được thông qua, đề xuất mới sẽ đánh dấu một sự chuyển hướng lớn trong chính sách thuế chứng khoán, tập trung vào phần lợi nhuận thực tế thay vì tổng giá trị giao dịch. Điều này có thể giúp công bằng hơn cho nhà đầu tư, nhưng đồng thời cũng đòi hỏi họ phải ghi chép đầy đủ giá vốn và chi phí để không bị thiệt thòi.

Mức thuế 20% cũng được coi là khá cao so với mặt bằng khu vực, do đó đề xuất đang thu hút nhiều ý kiến trái chiều từ các chuyên gia và nhà đầu tư cá nhân.

Hiện dự thảo vẫn đang được lấy ý kiến và chưa có hiệu lực chính thức. Nhà đầu tư nên theo dõi sát các diễn biến để có kế hoạch quản lý tài chính hợp lý trong tương lai