Chính sách mới về nhập và trở lại quốc tịch Việt Nam

Hai chính sách đáng chú ý
Thứ nhất, nới lỏng quy định về nhập quốc tịch Việt Nam cho các trường hợp có cha, mẹ hoặc ông bà là công dân Việt Nam; nhà đầu tư, chuyên gia, nhà khoa học nước ngoài… nhằm khuyến khích nguồn lực từ bên ngoài.
Thứ hai, tạo điều kiện để người từng mất quốc tịch Việt Nam được trở lại quốc tịch, nhất là trong bối cảnh nhiều quốc gia đã cho phép song tịch.

Dự thảo cũng khẳng định nguyên tắc: Việt Nam chỉ công nhận quốc tịch Việt Nam của công dân có song tịch khi làm việc với cơ quan có thẩm quyền trong nước, trừ trường hợp điều ước quốc tế quy định khác. Đây được xem là bước đi nhằm củng cố chủ quyền, bảo đảm sự thống nhất khi áp dụng pháp luật.

Ngoài ra, Bộ Công an sẽ đảm nhiệm việc xác minh nhân thân trong toàn bộ hồ sơ liên quan đến nhập, thôi hoặc trở lại quốc tịch. Riêng trẻ em có cha hoặc mẹ là công dân Việt Nam, nếu được cha mẹ lựa chọn thì sẽ mang quốc tịch Việt Nam ngay từ khi khai sinh tại cơ quan có thẩm quyền.

Quy định về chức danh và một quốc tịch
Người giữ các vị trí lãnh đạo, quản lý, hoặc tham gia cơ quan dân cử, lực lượng vũ trang, cơ yếu… bắt buộc phải chỉ có một quốc tịch Việt Nam và thường trú tại Việt Nam. Quy định này nhằm bảo đảm an ninh quốc gia, tránh xung đột lợi ích và yêu cầu tuyệt đối trung thành. Tuy vậy, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp đề nghị cân nhắc áp dụng linh hoạt trong trường hợp đặc biệt để thu hút nhân tài.

Đơn giản hóa thủ tục
Một điểm mới là bỏ yêu cầu nộp Phiếu lý lịch tư pháp của Việt Nam trong hồ sơ xin nhập, thôi, trở lại quốc tịch. Thay vào đó, việc xác minh nhân thân do cơ quan công an thực hiện. Đối với giấy tờ từ nước ngoài, người nộp vẫn phải cung cấp nhưng được đổi tên thành “giấy tờ chứng minh thông tin lý lịch tư pháp” để đảm bảo tính linh hoạt.

Bối cảnh thực tế
Hiện có khoảng 6 triệu người Việt Nam đang sinh sống ở hơn 130 quốc gia và vùng lãnh thổ. Từ trước đến nay, hơn 229.000 người đã được Chủ tịch nước cho thôi quốc tịch Việt Nam. Tuy nhiên, khi nhiều nước cho phép song tịch, ngày càng có nhiều trường hợp bày tỏ mong muốn trở lại quốc tịch Việt Nam nhưng vẫn giữ quốc tịch nước ngoài. Đến tháng 3-2025, đã có 311 trường hợp được trở lại quốc tịch, trong đó 20 người vẫn giữ quốc tịch nước ngoài; 7.014 người được nhập quốc tịch, trong đó 60 người giữ song tịch.