Đẩy mạnh chuyển đổi số: Chìa khóa để tinh gọn chính quyền

Báo cáo Khảo sát chính phủ điện tử năm 2024 của Liên Hiệp Quốc đã ghi nhận những tín hiệu tích cực khi Việt Nam tăng 15 bậc. Tuy nhiên, để tối đa hóa hiệu quả công việc, cần phải thực hiện song song việc chuyển đổi số với tinh gọn tổ chức, đi kèm với các cải cách nhằm khích lệ tinh thần khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo.

Ưu tiên chiến lược và tạo thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp

Khi chuyển đổi số được xác định là động lực cấp thiết, Chính phủ cần sớm xây dựng một khung chiến lược rõ ràng và bộ tiêu chí cụ thể để triển khai và đo lường hiệu quả. Đồng thời, cần bổ sung quy định về xử lý thông tin, dữ liệu cá nhân và bảo vệ quyền riêng tư.

Trong các dự án đầu tư và mua sắm công, cần khuyến khích lựa chọn thiết bị theo hướng phục vụ chuyển đổi số, bao gồm việc đặt ra chi phí cố định hàng năm cho các dịch vụ số hóa. Điều này không chỉ tận dụng ưu thế của doanh nghiệp công nghệ trong nước mà còn thúc đẩy quá trình số hóa trong thực tế.

Việc mở rộng thị trường phát triển hạ tầng số, đặc biệt là các dịch vụ điện toán đám mây và trung tâm dữ liệu, sẽ tạo ra phương thức liên thông an toàn và hiệu quả, giúp chính quyền nâng cao năng suất, cắt giảm nhân sự thừa thãi. Các tổ chức và cá nhân cũng sẽ được hưởng lợi từ việc tiếp cận cổng thông tin điện tử nhanh chóng hơn.

Các chính sách ưu đãi cũng cần được ban hành để khuyến khích sự tham gia, ví dụ như miễn tiền thuê đất, thuế tài sản trong suốt thời gian hoạt động đối với các cơ sở nghiên cứu phục vụ chuyển đổi số.

Đồng bộ hóa dữ liệu và dịch vụ công

Cần thiết lập quy trình quản lý dữ liệu sử dụng tín hiệu số và liên kết chặt chẽ giữa các cơ quan, đơn vị. Mục tiêu là đảm bảo 100% hạ tầng công nghệ thông tin được nâng cấp, liên thông kết nối từ các bộ ngành, tỉnh thành đến cấp quận/huyện và phường/xã, cùng chia sẻ dữ liệu một cách thông suốt.

Phương thức giải quyết thủ tục hành chính phải thay đổi: thay vì yêu cầu người dân cung cấp bản sao y, các cơ quan cần chủ động sử dụng dữ liệu dân cư để cập nhật thông tin, giảm thiểu giấy tờ. Bằng cách này, doanh nghiệp và người dân có thể truy cập, tra cứu và sử dụng dịch vụ công ở bất kỳ đâu thông qua các thiết bị di động. Việc thanh toán trực tuyến qua chuyển khoản, cà thẻ, hoặc quét mã QR sẽ giúp người dân nộp lệ phí chỉ bằng cách ngồi tại chỗ.

Mỗi cơ quan, đơn vị tiếp nhận và giải quyết thủ tục hành chính đều cần có đề án chuyển đổi số riêng, hiệu quả và thiết thực. Tất cả các hoạt động phải ứng dụng công nghệ, minh bạch thông tin trên nền tảng điện tử, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho người dân và doanh nghiệp.

Hình thành công dân số và vai trò của người đa nhiệm

Đổi mới đồng bộ trong các lĩnh vực kinh tế là cần thiết. Cần quyết liệt triển khai hóa đơn điện tử trong thu thuế đối với các hoạt động như ăn uống, nhà hàng, khách sạn, du lịch và kinh doanh trên mạng xã hội.

Chính quyền nên tổ chức các chương trình nhận "đơn đặt hàng" hiến kế từ cộng đồng để áp dụng chuyển đổi số giải quyết các vấn đề nan giải như kẹt xe, ngập lụt. Việc áp dụng chuẩn chuyển đổi số quốc tế sẽ giúp tránh tình trạng chồng chéo, kéo dài thời gian xin ý kiến giữa các cơ quan nhà nước.

Việc lập trình và phân công phối hợp theo chức năng cần được tối ưu hóa để tránh tình trạng "ôm đồm quá tải" ở cấp trên, trong khi cấp dưới lại thiếu việc làm hoặc công việc bị trì hoãn do chờ chỉ đạo.

Khuyến khích tổ chức và cá nhân nâng cao năng suất và hiệu quả kinh doanh thông qua việc sử dụng các công cụ số hóa phù hợp. Chuyển đổi số sẽ mở đường cho doanh nghiệp tái cấu trúc, giảm chi phí hoạt động, và thúc đẩy các giao dịch cũng như hình thành kỹ năng số hóa cho người dân. Điều này hình thành cách thức ứng xử mới trên môi trường số, với mua bán, giao dịch từ xa, thanh toán không tiền mặt và tăng cường tự động hóa sản xuất.

Cuối cùng, để sáp nhập và tinh gọn bộ máy thành công, không chỉ là đổi tên hay giảm số lượng nhân sự. Lãnh đạo cần chú trọng đào tạo tại chỗ để có những công chức, viên chức có khả năng đa nhiệm, làm được 2-3 việc khác nhau. Việc chọn lựa nhân sự có khả năng quán xuyến nhiều công việc sẽ đảm bảo bộ máy mới vận hành linh hoạt và hiệu quả hơn.