Lương vừa được tăng, nhiều người lo “nhảy bậc” thuế

Trước đây, chị Hương – nhân viên một cơ quan Nhà nước ở Cầu Giấy – nhận lương cơ bản khoảng 6 triệu đồng, cộng thêm tiền khoán theo sản phẩm gần 4 triệu, tổng thu nhập hơn 10 triệu đồng/tháng, chưa tới mức phải đóng thuế.

Từ tháng 7/2024, áp dụng chính sách lương mới, lương cứng của chị tăng hơn 30% lên gần 8 triệu đồng, cộng thêm 4 triệu tiền khoán, nâng thu nhập lên gần 12 triệu đồng/tháng. Mức này khiến chị phải đóng thuế bậc 1 với thuế suất 5%.

“Lương tăng thì mừng, nhưng chưa kịp hưởng thì phải trích một phần để đóng thuế, trong khi chi tiêu hằng ngày lại đắt đỏ hơn”, chị chia sẻ.

Hiện biểu thuế lũy tiến từng phần có 7 bậc, từ 5% đến 35%. Theo PGS.TS Trần Văn Tùng (HUTECH), các bậc thuế ở mức thu nhập thấp và trung bình quá sát nhau, khiến người lao động dễ bị “nhảy” sang bậc cao hơn khi lương chỉ tăng nhẹ.

Dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (thay thế) mới nhất của Bộ Tài chính đề xuất rút xuống 5 bậc thuế. Ở cả hai phương án, bậc thấp nhất 5% áp dụng cho thu nhập tính thuế 10 triệu đồng/tháng (sau giảm trừ), bậc cao nhất 35% cho thu nhập trên 80 triệu đồng (phương án 1) hoặc từ 100 triệu đồng trở lên (phương án 2).

Bảng so sánh một số mức chính:

• Hiện hành: Bậc 1 đến 5 triệu đồng (5%), bậc 7 trên 80 triệu đồng (35%).

• Phương án 1: Bậc 1 đến 10 triệu đồng (5%), bậc cao nhất trên 80 triệu đồng (35%).

• Phương án 2: Bậc 1 đến 10 triệu đồng (5%), bậc cao nhất trên 100 triệu đồng (35%).

Nhiều chuyên gia nhận định việc giảm số bậc thuế giúp đơn giản quản lý, công bằng hơn nhưng vẫn đảm bảo nguồn thu. Tuy nhiên, ông Lê Văn Tuấn (Công ty Keytas) cho rằng khoảng cách thuế giữa bậc 1 và bậc 2 trong hai phương án tăng đột ngột từ 5% lên 15%, tạo áp lực cho người thu nhập trung bình. Ông kiến nghị giữ mức 10% cho bậc tiếp theo để tránh “nhảy” thuế quá nhanh.

PGS.TS Trần Văn Tùng cũng đề xuất không bỏ bậc 10%, áp dụng cho thu nhập 15-30 triệu đồng/tháng; 30-50 triệu đồng áp 15%; 50-80 triệu đồng là 20%; trên 80 triệu đồng là 25-30%.

TS Âu Thị Nguyệt Liên (ĐH Nguyễn Tất Thành) phân tích, người có thu nhập 30-32 triệu đồng hiện đóng thuế 25%. Nếu dự thảo giữ nguyên mức này cho khoảng 30-50 triệu đồng, họ sẽ phải nộp cao hơn 5% so với hiện nay. Bà đề xuất ngưỡng chịu thuế 15% nên là 10-40 triệu đồng, còn nhóm 40-60 triệu đồng giữ ở mức 25%.

Ngoài ra, nhiều ý kiến cho rằng mức thuế suất tối đa 35% là quá cao trong bối cảnh thu nhập bình quân ở Việt Nam chưa cao, nền kinh tế cần tích lũy và đầu tư. Thuế cao nhất nên giảm còn 20-25%, tương đương thuế thu nhập doanh nghiệp. Ông Trần Văn Tùng nhận xét, dù một số nước Đông Nam Á áp thuế suất tối đa 30-35%, nhưng ngưỡng chịu mức này rất cao. Do đó, ông đề nghị giảm xuống 30% để tăng khả năng cạnh tranh trong thu hút nhân lực chất lượng cao.

Bà Nguyễn Thùy Dương (KPMG Việt Nam) cũng cho rằng phương án 2 có điểm tiến bộ khi nâng ngưỡng thu nhập chịu thuế suất tối đa lên 100 triệu đồng, nhưng vẫn cần hạ mức 35% xuống 30% để phù hợp thông lệ quốc tế và tạo lợi thế kinh tế.