Xem xét kỹ biện pháp khẩn cấp để tránh thiệt hại lan rộng

Phải phân định rõ loại tình trạng khẩn cấp
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định đánh giá cao chất lượng dự luật sau khi chỉnh lý, đồng thời cho biết dự luật hiện chia tình trạng khẩn cấp thành ba nhóm:

1. Quốc phòng

2. Quốc gia – an ninh trật tự

3. Thảm họa do thiên tai, dịch bệnh, sự cố môi trường...

Ông nhấn mạnh cần phân định rạch ròi và xác định rõ trách nhiệm quản lý giữa trung ương và địa phương, đồng thời có cơ chế phối hợp hiệu quả. Thực tế như trong dịch COVID-19, lực lượng quân đội và công an đều phải tham gia ứng phó.

Biện pháp phải thật sự cấp bách và hợp lý
Ông Định lưu ý, một số biện pháp trong thực tiễn chống dịch trước đây được áp dụng quá sớm hoặc không cần thiết, như phong tỏa, cấm đường khi chưa đến mức bắt buộc. Mặc dù không có động cơ vụ lợi, các quyết định gây thiệt hại vẫn cần được xem xét trách nhiệm nếu xuất phát từ năng lực quản lý hạn chế hoặc sự lo ngại thái quá.

Ông đưa ra ví dụ: “Chết một con gà mà đốt hết gà của cả làng thì thiệt hại quá lớn. Hay chết một con lợn mà tiêu hủy toàn bộ đàn lợn trong làng thì hậu quả rất nghiêm trọng.” Theo ông, các biện pháp khẩn cấp cần được cân nhắc sao cho thiệt hại ít nhất, đồng thời bảo đảm hiệu quả chống dịch hoặc ứng phó thảm họa.

Đề nghị giảm thủ tục và phát huy trách nhiệm toàn dân
Về quy định liên quan quyên góp trong tình trạng khẩn cấp, ông Định đề xuất lược bớt thủ tục rườm rà. Thực tế khi xảy ra dịch COVID-19, việc quyên góp chủ yếu dựa vào sự tự nguyện và tinh thần trách nhiệm của người dân, không cần phải xác định chính xác ai thiếu nhất mới được hỗ trợ. Ông khẳng định: “Mọi người dân, ở bất kỳ độ tuổi hay hoàn cảnh nào, đều có trách nhiệm tham gia và sẽ được Nhà nước tôn vinh nếu hy sinh vì nhiệm vụ.”

Làm rõ quyền quyết định trong tình huống đặc biệt
Đối với quy định “Thủ tướng Chính phủ quyết định áp dụng các biện pháp mà pháp luật chưa quy định” trong trường hợp thật sự cần thiết, ông Định đề nghị bổ sung thêm nội dung “hoặc khác với luật”.

Đại tướng Nguyễn Tân Cương, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, cho biết ban soạn thảo đã tiếp thu ý kiến của đại biểu, khảo sát thực tế tại một số đơn vị quân đội và địa phương, và chỉnh sửa dự luật theo hướng ngắn gọn, rõ nguyên tắc, để các luật chuyên ngành khác quy định chi tiết. Ông dẫn thực tiễn COVID-19: trong tình huống cấp bách, Thủ tướng cần quyền quyết định ngay, sau đó báo cáo cấp có thẩm quyền trong thời gian sớm nhất để đảm bảo tính chủ động và gắn trách nhiệm người đứng đầu.

Tiếp tục hoàn thiện dự luật
Kết luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương đánh giá cao nỗ lực tiếp thu, chỉnh lý dự thảo luật. Ủy ban Thường vụ Quốc hội giao Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại tiếp tục phối hợp các cơ quan liên quan để hoàn thiện, bảo đảm tính khoa học và thống nhất với hệ thống pháp luật hiện hành.