Thức ăn nhanh đe dọa sức khỏe: Cần can thiệp pháp lý khẩn cấp

Tại phiên thảo luận của Quốc hội về dự án Luật Dân số và Luật Phòng bệnh, đại biểu Phạm Trọng Nhân (TP.HCM) đã bày tỏ quan ngại sâu sắc: "Thế hệ trẻ đang béo phì sớm, mắc bệnh sớm và kiệt sức sớm". Nguyên nhân chính được chỉ ra là do trẻ em đang bị bủa vây bởi các loại thức ăn nhanh, nước ngọt và sản phẩm chế biến sẵn giàu đường, muối, chất béo bão hòa.

Số liệu thực tế tại TP.HCM cho thấy sự đáng báo động: tính đến giữa năm 2025, tỷ lệ học sinh thừa cân, béo phì đã tăng lên mức 37%, cao hơn đáng kể so với mức trung bình quốc gia năm 2020 (26,8%). Đây không chỉ là vấn đề cá nhân hay gia đình, mà đã trở thành mối đe dọa sức khỏe cộng đồng cấp bách, đòi hỏi sự can thiệp quyết liệt từ các chính sách và pháp luật.

🛑 Ba giải pháp pháp lý để kiểm soát

Để bảo vệ tương lai của đất nước, các chuyên gia đề xuất áp dụng đồng bộ các công cụ chính sách và pháp lý sau:

1. Siết chặt quảng cáo và đánh thuế đặc biệt

• Kiểm soát quảng cáo: Cần sửa đổi Luật Quảng cáo để cấm tiếp thị đồ ăn nhanh và sản phẩm có hàm lượng đường, chất béo cao trong các khung giờ và trên các nền tảng số hướng đến thanh thiếu niên.

• Ghi nhãn cảnh báo: Bắt buộc các sản phẩm không lành mạnh phải có cảnh báo sức khỏe rõ ràng trên bao bì và trong mọi chiến dịch quảng bá, ví dụ: "Nguy cơ gây béo phì, tiểu đường" – tương tự như quy định áp dụng cho thuốc lá, rượu bia.

• Thuế Tiêu thụ Đặc biệt: Đề xuất bổ sung nhóm nước ngọt và thực phẩm chế biến sẵn có hàm lượng đường, muối cao vào danh mục chịu Thuế tiêu thụ đặc biệt. Mục đích là hạn chế tiêu thụ và tạo động lực buộc doanh nghiệp phải cải tiến công thức sản phẩm theo hướng lành mạnh hơn.

2. Xây dựng môi trường dinh dưỡng an toàn tại trường học

Trường học và khu vực lân cận cần được xem là "vùng đệm an toàn" về dinh dưỡng. Cần thực hiện các biện pháp:

• Tăng cường thanh tra: Thực hiện thanh tra đột xuất các căng tin, quán ăn xung quanh trường học để xử lý nghiêm các cơ sở sử dụng nguyên liệu kém chất lượng, dầu chiên đi chiên lại.

• Hạn chế và cấm bán: Dần tiến tới cấm bán nước ngọt, đồ chiên rán, và snack trong khuôn viên trường. Thay vào đó, ưu tiên các lựa chọn dinh dưỡng tốt hơn như sữa và thực đơn học đường khoa học.

• Áp dụng quy định cấm bán: Cân nhắc áp dụng đề xuất "Cấm bán sản phẩm có dán nhãn cảnh báo sức khoẻ cho người dưới 16 tuổi", phù hợp với tinh thần bảo vệ trẻ em khỏi các sản phẩm gây hại theo Luật Trẻ em 2016.

3. Giáo dục sức khỏe từ sớm

Việc giáo dục về dinh dưỡng và lối sống cần được chính thức hóa. Các chương trình giảng dạy về dinh dưỡng hợp lý và vận động thể chất nên được lồng ghép chính thức vào chương trình học ngay từ cấp tiểu học.

Cuối cùng, vai trò của gia đình là không thể thiếu. Cha mẹ phải là hình mẫu về việc tiêu thụ thực phẩm tươi, hạn chế thời gian sử dụng thiết bị điện tử, và khuyến khích con cái tăng cường hoạt động thể lực.

Việc tích hợp các chính sách bảo vệ sức khỏe thế hệ trẻ vào Luật Dân số và Luật Phòng bệnh được xem là một bước đi chiến lược, không chỉ giải quyết các vấn đề y tế hiện tại mà còn là sự đầu tư bền vững cho tương lai và nguồn lực quốc gia.