Pháp luật – Kim chỉ nam cho hành xử đúng đắn trong các vụ chuyển nhầm tiền

Nhiều trường hợp tự nguyện hoàn trả tiền tỉ

Mới đây, bà Nguyễn Thị Mỹ Hằng (41 tuổi, ngụ phường An Khê, Gia Lai) đã nhờ công an phường hỗ trợ trả lại 5 tỉ đồng cho người ở TP.HCM chuyển nhầm. Chỉ trong vài tháng, Công an phường An Khê đã giúp ba trường hợp khác trả lại tổng cộng hơn 6,2 tỉ đồng.

Tại Gia Lai, bà Nguyễn Thị Hạnh (49 tuổi, phường Quy Nhơn Bắc) cũng hoàn trả 1 tỉ đồng cho người chuyển nhầm. Trước đó, cô giáo Nguyễn Thúy Hiền ở Ninh Bình từng khiến nhiều người nể phục khi chủ động liên hệ trả lại hơn 20 tỉ đồng của một công ty chuyển nhầm vào tài khoản mình.

Những hành động này thể hiện tinh thần trung thực, tôn trọng pháp luật và niềm tin của người dân vào cơ quan chức năng. Họ không coi số tiền chuyển nhầm là “của trời cho” mà nhận thức rõ đây là tài sản của người khác cần hoàn trả.

Khi hiểu luật trở thành văn hóa ứng xử

Nhiều ý kiến cho rằng, việc người dân tự giác báo cơ quan công an khi phát hiện nhận được tiền nhầm không chỉ là hành vi đúng pháp lý mà còn phản ánh đạo đức xã hội.
Bà Lê Thị Thanh Bình (Đồng Nai) nhận xét: “Không phải ai cũng đủ bình tĩnh khi bỗng dưng có hàng tỉ đồng trong tài khoản. Việc họ chọn làm đúng thay vì giữ lại là điều rất đáng quý”.

Chị Trần Hoài An (TP.HCM) thì cho rằng hành xử đúng luật chính là cách bảo vệ bản thân: “Nếu ai cũng hiểu rằng tuân thủ pháp luật là tự bảo vệ mình, xã hội sẽ tránh được nhiều tranh chấp không đáng có”.

Ý thức pháp luật ngày càng cao

Luật sư Lê Thị Hoài Thu (Đoàn Luật sư TP.HCM) nhận định, các vụ việc trên thể hiện nhận thức pháp luật của người dân đang chuyển biến tích cực. Theo Bộ luật Dân sự 2015, người chiếm hữu tài sản không có căn cứ pháp luật phải hoàn trả cho chủ sở hữu. Nếu không, hành vi này có thể bị xử lý hành chính hoặc hình sự tùy mức độ.

Luật sư Thu cho rằng, “ngày càng nhiều người hiểu rõ việc giữ tiền chuyển nhầm không phải là may mắn, mà là vi phạm pháp luật. Đây là kết quả của công tác tuyên truyền pháp luật ngày càng hiệu quả”.

Hậu quả pháp lý khi cố tình chiếm giữ

Người nhận tiền nhầm mà không hoàn trả có thể bị phạt từ 3–5 triệu đồng theo Nghị định 144/2021. Nếu cố tình chiếm đoạt, họ có thể bị truy cứu theo Điều 176 Bộ luật Hình sự 2015, với mức phạt từ 10–50 triệu đồng, cải tạo không giam giữ đến 2 năm hoặc phạt tù từ 3 tháng đến 2 năm; trường hợp số tiền từ 200 triệu đồng trở lên, có thể bị phạt tù 1–5 năm.

Một ví dụ điển hình là vụ Ngô Ngụy Ý (28 tuổi, Vĩnh Long) bị khởi tố vì chiếm giữ 100 triệu đồng người khác chuyển nhầm. Dù được ngân hàng và công an yêu cầu trả lại, Ý vẫn không hợp tác, sau đó chuyển tiền sang tài khoản khác để tiêu xài cá nhân. Hành vi này bị xác định là chiếm giữ trái phép tài sản.

Pháp luật – nền tảng của xã hội văn minh

Những trường hợp tự nguyện trả lại tiền chuyển nhầm là minh chứng rõ ràng rằng pháp luật không chỉ tồn tại trong văn bản mà đã đi vào đời sống. Khi người dân hiểu luật, tôn trọng luật và hành xử theo luật, đó chính là biểu hiện của một xã hội văn minh – nơi pháp luật trở thành kim chỉ nam cho mọi hành động.