Tăng cọc đấu giá đất lên 50%: "Thanh lọc" người chơi, nhưng liệu có giảm tính cạnh tranh?

Việc tăng mức tiền đặt cọc từ mức tối đa 20% hiện hành lên 50% là một trong những giải pháp trọng tâm được Chính phủ đưa ra trong Dự thảo Nghị quyết nhằm xử lý các vướng mắc, tiêu cực trong hoạt động đấu giá đất.

Trao đổi với PLO, bà Đỗ Thị Hồng Hạnh, Phó Chủ tịch Hội đấu giá viên TP Hà Nội, đã chỉ ra thực trạng hiện nay là nhiều cá nhân, nhóm khách hàng sẵn sàng "đánh liều" tham gia đấu giá, chấp nhận bỏ cọc vì khoản tiền đặt trước (20%) còn quá nhỏ so với lợi nhuận chênh lệch tiềm năng.

Bà Hạnh phân tích: "Với lô đất giá trị thấp, tiền đặt trước chỉ 40-70 triệu đồng. Khi chia đều trong nhóm, số tiền mỗi người bỏ ra không lớn. Họ trúng đấu giá, nếu bán lại được giá chênh vài chục đến vài trăm triệu thì thu lời, nếu không bán được thì chấp nhận bỏ cọc. Đây là lý do khiến tình trạng này trở nên phổ biến."

Lợi ích: "Van khóa" ngăn chặn trục lợi

Theo bà Hạnh, việc tăng tiền đặt cọc lên 30-50% là "phù hợp" nếu áp dụng với cá nhân và trong bối cảnh giá khởi điểm được xác định theo khung giá đất Nhà nước.

• Hạn chế đầu cơ: Mức cọc 50% sẽ là một rào cản tài chính đủ lớn, không phải cá nhân nào cũng có khả năng đáp ứng. Điều này sẽ giúp hạn chế triệt để tình trạng tranh nhau đua giá ảo rồi bỏ cọc, hay tình trạng đấu giá để bán chênh, lũng đoạn thị trường.

• Tăng trách nhiệm: Dự thảo Nghị quyết cũng tăng cường trách nhiệm người bỏ cọc, buộc họ phải bồi thường toàn bộ thiệt hại phát sinh (chi phí tổ chức đấu giá) và bị cấm tham gia đấu giá trong thời hạn nhất định (từ 6 tháng đến 5 năm).

Mặt trái: Giảm cạnh tranh, gây khó cho doanh nghiệp

Tuy nhiên, Phó Chủ tịch Hội đấu giá viên Hà Nội cảnh báo về "hai mặt" của vấn đề này:

• Giảm tính cạnh tranh: Nếu mức đặt cọc quá cao (50%), số lượng người tham gia đấu giá sẽ giảm đi đáng kể, dẫn đến giảm tính cạnh tranh và có nguy cơ khiến giá trúng có thể thấp hơn so với trước đây, không đạt được mục tiêu tối ưu hóa tài sản Nhà nước.

• Khó khăn cho Pháp nhân/Dự án: Bà Hạnh cho rằng mức cọc 50% là chưa phù hợp đối với các pháp nhân (doanh nghiệp) tham gia đấu giá dự án lớn. Dòng tiền của doanh nghiệp luôn luân chuyển, và yêu cầu mức đặt cọc quá cao sẽ gây áp lực lớn lên nguồn vốn, khiến nhiều doanh nghiệp không thể đáp ứng được.

Đề xuất "phân biệt đối xử"

Để giải quyết mâu thuẫn này, bà Hạnh kiến nghị cần có sự phân biệt về mức đặt cọc giữa cá nhân và tổ chức tham gia đấu giá.

"Có như vậy mới đạt được mục đích Nhà nước bán được tài sản với giá tốt nhất, người dân có nhu cầu ở thực mua được tài sản và không để xảy ra hiện tượng trở thành nghề đi đấu giá đất rồi bán chênh bán vênh, lũng đoạn thị trường," bà kết luận.