Thế giới siết chặt quản lý nghệ sĩ "lệch chuẩn": Mỹ cấm thô tục trên sóng, Trung Quốc càn quét 120 ca khúc, Hàn Quốc kiểm duyệt ẩn dụ tình dục

Việc quản lý nội dung biểu diễn và hành vi nghệ sĩ không phải là vấn đề mới mẻ. Các quốc gia trên thế giới đã áp dụng nhiều biện pháp, từ cấm phát sóng đến xử phạt hình sự và loại bỏ khỏi nền tảng trực tuyến.

1. Hoa Kỳ: Ranh giới mong manh giữa Tự do Ngôn luận và Nội dung Phản cảm

Tại Mỹ, Luật liên bang cấm phát sóng nội dung khiêu dâm (obscene), dung tục/phản cảm (indecent) hoặc thô tục (profane) trên radio và truyền hình.

• Quy định của FCC: Ủy ban Truyền thông Liên bang Mỹ (FCC) là cơ quan giám sát. Việc thực thi quy định thường bắt nguồn từ khiếu nại của công chúng về các chương trình "khó chấp nhận".

• Tiêu chí "Đồi trụy": Theo Tòa án Tối cao, nội dung được coi là đồi trụy nếu: đánh vào ham muốn tình dục thấp kém; mô tả hành vi tình dục "xúc phạm rõ ràng"; và xét tổng thể, không có giá trị văn học, nghệ thuật, chính trị hay khoa học.

• Thời gian cấm phát sóng: Nội dung khiêu dâm bị cấm tuyệt đối mọi thời điểm. Nội dung dung tục hoặc thô tục bị cấm phát sóng từ 6 giờ sáng đến 10 giờ tối, thời điểm có khả năng cao có trẻ em theo dõi.

• Hậu quả: FCC có quyền thu hồi giấy phép phát sóng, phạt tiền hoặc ban hành cảnh cáo chính thức. Trong lịch sử, các nhóm nghệ sĩ như 2 Live Crew từng bị bắt và đối mặt với án hình sự do album bị tuyên là "khiêu dâm".

2. Trung Quốc: "Thanh lọc" văn hóa, triệt tiêu tư tưởng giải trí cực đoan

Trung Quốc áp dụng các biện pháp kiểm soát chặt chẽ và mang tính chính trị hơn, nhằm bảo vệ đạo đức xã hội và định hướng văn hóa.

• Cấm ca khúc "gây tổn hại đạo đức" (2015): Bộ Văn hóa Trung Quốc từng ban hành lệnh cấm 120 ca khúc có ca từ cổ súy khiêu dâm, bạo lực, tội phạm, hoặc gây tổn hại đạo đức xã hội. Các trang web âm nhạc bị yêu cầu gỡ bỏ và cảnh báo sẽ xử phạt nghiêm các bên không tuân thủ.

• Tăng cường kiểm soát nhân sự (2021): Văn phòng Tổng cục Phát thanh Truyền hình Quốc gia yêu cầu các đơn vị phải kiểm soát chặt chẽ việc lựa chọn diễn viên, lấy lập trường chính trị, phẩm hạnh đạo đức làm tiêu chí hàng đầu.

• Chống "Giải trí hóa cực đoan": Văn bản yêu cầu loại bỏ nội dung khoe giàu, giật gân, dung tục, và các "ngôi sao mạng" không lành mạnh, nhằm đề cao văn hóa truyền thống và đảm bảo không gian truyền thông tích cực.

3. Hàn Quốc: Kiểm duyệt ca từ nhạy cảm

Tại Hàn Quốc, nơi ngành công nghiệp K-pop phát triển mạnh mẽ, việc kiểm duyệt tập trung vào ca từ có tính chất ẩn dụ hoặc ám chỉ hành vi tình dục.

• Năm 2008, nhiều ca khúc của các ngôi sao hàng đầu như Rain, TVXQ và Seung-ri đã bị Ủy ban Bảo vệ Thanh thiếu niên dán nhãn "gây hại cho thanh thiếu niên" và cấm phát sóng.

• Các nghệ sĩ buộc phải chỉnh sửa lời bài hát (ví dụ: TVXQ chỉnh sửa lời ám chỉ tình dục, Seung-ri đổi từ "crack" thành "clap") để tránh vi phạm các quy định kiểm duyệt.

4. Nga: Xử phạt hành chính đối với ngôn từ dung tục

Nga đã luật hóa việc cấm sử dụng ngôn ngữ thô tục/chửi tục trong các lĩnh vực công cộng từ năm 2014, nhằm bảo vệ và phát triển văn hóa ngôn ngữ.

• Luật trừng phạt hành chính: Tổng thống Putin đã ký ban hành luật xử phạt hành chính đối với việc sử dụng lời lẽ thô tục trên truyền hình, điện ảnh, văn học và truyền thông.

• Mức phạt: Phạt tiền đối với cá nhân, cán bộ/công chức, và tổ chức/pháp nhân, với mức phạt tái phạm tăng nặng.

• Kiểm soát xuất bản: Cấm bán sách, đĩa âm thanh, hình ảnh có chứa ngôn từ dung tục nếu không có bao bì cảnh báo rõ ràng.

• Thành lập Hội đồng chuyên gia: Một hội đồng chuyên gia ngôn ngữ được thành lập để xác định chính xác những từ ngữ bị coi là xúc phạm/thô tục.