Vì sao Hoàng Hường bị khởi tố tội vi phạm kế toán thay vì trốn thuế?

Kết quả điều tra ban đầu cho thấy, từ tháng 1-2021 đến tháng 6-2025, Hoàng Hường đã để ngoài sổ kế toán gần 1.800 tỉ đồng doanh thu, đồng thời kê khai sai thuế giá trị gia tăng (VAT) với doanh thu hơn 2.100 tỉ đồng. Hệ thống kinh doanh của Hường gồm 18 công ty, 25 hộ kinh doanh và 44 cá nhân, tạo thành một hệ sinh thái khép kín chuyên kinh doanh thực phẩm chức năng và các sản phẩm bảo vệ sức khỏe.

Từ sau khi vụ án bị khởi tố, nhiều người cho rằng hành vi của Hoàng Hường có dấu hiệu trốn thuế chứ không chỉ là vi phạm kế toán, vì số tiền bị “bỏ ngoài sổ sách” là quá lớn. Tuy nhiên, giới chuyên môn cho rằng việc khởi tố theo Điều 221 BLHS là đúng quy trình và có cơ sở pháp lý vững chắc.

Phân biệt hai tội danh: Vi phạm kế toán và trốn thuế

Theo luật sư Phan Mậu Ninh (Đoàn Luật sư TP.HCM), cần hiểu rõ sự khác biệt bản chất giữa hai tội danh này:

Vì sao khởi tố tội vi phạm kế toán là hợp lý ở giai đoạn này

Luật sư Ninh cho biết, ở thời điểm hiện tại, cơ quan điều tra mới xác định được hành vi để ngoài sổ kế toán và kê khai sai quy định, tức chưa đủ căn cứ chứng minh có mục đích gian dối để trốn thuế.

Do đó, việc khởi tố ban đầu theo Điều 221 BLHS là hướng đi thận trọng và phù hợp quy trình tố tụng hình sự. Khi có thêm chứng cứ chứng minh rằng hành vi của Hường nhằm trốn tránh nghĩa vụ thuế, gây thiệt hại ngân sách cụ thể, cơ quan điều tra hoàn toàn có thể chuyển tội danh sang Điều 200 BLHS (trốn thuế) hoặc khởi tố bổ sung.

Bản chất vụ việc: Lạm dụng hệ sinh thái doanh nghiệp để “ẩn doanh thu”

Theo nhận định của giới chuyên môn, vụ án Hoàng Hường là bài học điển hình về việc lợi dụng mạng lưới công ty – hộ kinh doanh – cá nhân để chia nhỏ doanh thu, che giấu dòng tiền, khiến cơ quan thuế khó kiểm soát.

Đây là hành vi tinh vi, không chỉ vi phạm nguyên tắc kế toán mà còn đe dọa sự minh bạch trong quản lý thuế. Do đó, quá trình điều tra cần thời gian để xác định chính xác bản chất và hậu quả thực tế trước khi kết luận có yếu tố trốn thuế hay không.

Tóm lại, việc khởi tố Hoàng Hường về tội vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng là có cơ sở pháp lý và nghiệp vụ điều tra rõ ràng. Tuy nhiên, nếu kết quả điều tra chứng minh được mục đích gian dối nhằm chiếm đoạt tiền thuế, tội danh có thể được chuyển sang “trốn thuế” trong giai đoạn sau.

Đây là vụ án phức tạp, phản ánh lỗ hổng trong kiểm soát hoạt động của các hệ sinh thái kinh doanh đa tầng, và là bài học đắt giá cho doanh nghiệp trong việc tuân thủ chuẩn mực kế toán và nghĩa vụ thuế.