Thúc đẩy chuyển đổi số trong thi hành án dân sự: Nền tảng hiện đại hóa bộ máy hành chính tư pháp từ ngày 1/7/2025

Hướng tới mô hình THADS hiện đại, minh bạch và số hóa toàn diện

Trải qua hơn 16 năm kể từ khi Luật Thi hành án dân sự (năm 2008) được ban hành, công tác thi hành án dân sự đã có nhiều bước tiến đáng kể về thể chế, tổ chức và kết quả thi hành án. Theo thống kê của Tổng cục THADS, tỷ lệ việc thi hành án thành công đã tăng mạnh từ 38,31% năm 2017 lên 51,84% vào năm 2024. Giá trị thi hành án cũng tăng gấp 3 lần, từ 164 nghìn tỷ đồng năm 2017 lên đến 500 nghìn tỷ đồng năm 2024. Đây là kết quả tích cực trong bối cảnh các vụ việc thi hành án ngày càng phức tạp và có giá trị kinh tế lớn.

Tuy nhiên, thực tiễn thi hành án vẫn còn tồn tại không ít hạn chế, đặc biệt là việc xử lý các tài sản có giá trị lớn như bất động sản, nhà đất, tài sản thế chấp, nằm rải rác nhiều địa phương, chưa hoàn thiện pháp lý hoặc có tranh chấp, chồng lấn thủ tục đầu tư, đất đai. Nhiều bản án đã tuyên nhưng chưa thể thi hành dứt điểm trong nhiều năm, đặt ra áp lực rất lớn lên hệ thống thi hành án.


 

Từ thực tiễn này, Bộ Tư pháp xác định rõ rằng: chuyển đổi số là con đường tất yếu để tháo gỡ các nút thắt và nâng tầm hoạt động thi hành án, đảm bảo tính công khai, minh bạch, rút ngắn thời gian xử lý, đồng thời chuẩn hóa quy trình nghiệp vụ, phục vụ công tác chỉ đạo điều hành một cách hiệu quả hơn.

TP.HCM tiên phong dẫn đầu chuyển đổi số trong THADS

Là địa bàn kinh tế trọng điểm, có khối lượng thi hành án về giá trị lớn nhất cả nước, TP Hồ Chí Minh luôn là đơn vị được Bộ Tư pháp lựa chọn làm đầu tàu trong lộ trình chuyển đổi số. Cục Thi hành án dân sự TP.HCM đã và đang triển khai hàng loạt giải pháp công nghệ mang tính ứng dụng cao.

Một trong những dấu mốc quan trọng là việc chính thức triển khai phần mềm Biên lai điện tử từ ngày 23/6/2025, đánh dấu bước ngoặt trong số hóa hoạt động thu – chi trong quá trình thi hành án. Theo ông Nguyễn Văn Hòa, Cục trưởng Cục THADS TP.HCM, việc áp dụng biên lai điện tử giúp quản lý tài chính công minh bạch, kiểm soát chặt chẽ dòng tiền, giảm thiểu sai sót, thất thoát, đồng thời tạo thuận lợi cho người dân khi có thể tra cứu, lưu trữ và xác minh chứng từ online nhanh chóng.

Biên lai điện tử đặc biệt phát huy hiệu quả trong những vụ việc thi hành án phức tạp, có số lượng người được thi hành rất lớn, điển hình như vụ Trương Mỹ Lan (giai đoạn 2), với khoảng 43.000 người thụ hưởng, số tiền cần chi trả lên tới hàng nghìn tỷ đồng. Nhờ phần mềm điện tử, toàn bộ quy trình thu – chi, xác lập biên lai đều được chuẩn hóa và kiểm soát trong thời gian thực, giúp rút ngắn tiến độ và nâng cao sự tin tưởng từ các bên liên quan.

Tổng cục THADS: Đẩy mạnh áp dụng công nghệ trên toàn quốc từ 1/7/2025

Không dừng lại ở TP.HCM, từ ngày 1/7/2025, Tổng cục THADS sẽ chính thức triển khai phần mềm Biên lai điện tử trên phạm vi toàn quốc. Đây là một trong những nhiệm vụ trọng tâm trong kế hoạch hiện đại hóa hoạt động THADS giai đoạn 2025–2030, trong đó việc số hóa dữ liệu, điện tử hóa hồ sơ và ứng dụng công nghệ là trung tâm.

Cùng với Biên lai điện tử, nhiều giải pháp công nghệ khác đã và đang được triển khai rộng rãi, như:

• Sử dụng mã QR trên giấy mời thi hành án, giúp người dân dễ dàng xác minh, tra cứu thông tin cuộc hẹn;

• Gửi thông báo thi hành án qua ứng dụng định danh VNeID, tích hợp các thông tin cá nhân, đảm bảo xác thực và tiết kiệm thời gian;

• Chuyển đổi bản án giấy thành bản án điện tử, kết nối cơ sở dữ liệu từ Tòa án đến các cơ quan thi hành án;

• Số hóa hồ sơ vụ việc, tạo lập hệ thống lưu trữ và tra cứu dữ liệu tập trung;

• Phát triển cổng tra cứu trực tuyến, cho phép người dân theo dõi tiến độ xử lý vụ việc theo thời gian thực.

Những giải pháp này không chỉ nâng cao năng suất lao động, hỗ trợ cán bộ nghiệp vụ mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho người dân trong tiếp cận và giám sát quá trình thi hành án, đồng thời góp phần vào tiến trình cải cách hành chính, xây dựng nền tư pháp hiện đại, dân chủ và gần dân hơn.

Phần mềm hỗ trợ ra quyết định thi hành án: Bước tiến tiếp theo của số hóa

Theo chỉ đạo mới nhất của Thứ trưởng Bộ Tư pháp Mai Lương Khôi, bên cạnh phần mềm Biên lai điện tử, phần mềm Hỗ trợ ra quyết định thi hành án cũng phải được đưa vào sử dụng đồng bộ từ ngày 1/7/2025 trên toàn quốc. Đây là công cụ số quan trọng, cho phép hệ thống xác lập, tổng hợp dữ liệu để gợi ý phương án thi hành phù hợp nhất cho từng loại vụ việc, từng loại tài sản và từng nhóm người được thi hành án.

Thứ trưởng nhấn mạnh: hai phần mềm này là "xương sống" trong tiến trình hiện đại hóa hoạt động thi hành án, yêu cầu tập trung toàn bộ nguồn lực, phối hợp đồng bộ giữa các đơn vị, địa phương và cơ quan công nghệ, đảm bảo phần mềm không chỉ được triển khai về mặt hình thức mà phải thực sự đi vào vận hành thực chất, hiệu quả.

Bên cạnh đó, việc triển khai các phần mềm cần phải đi liền với công tác đào tạo cán bộ, đảm bảo mọi công chức thi hành án, từ cấp trung ương đến địa phương, đều làm chủ công nghệ, có đủ năng lực vận hành phần mềm, đồng thời hướng dẫn người dân sử dụng các tiện ích mới.

Chuyển đổi số: Động lực hiện đại hóa quản lý nhà nước trong giai đoạn mới

Kể từ ngày 1/7/2025, hệ thống tổ chức bộ máy thi hành án trên toàn quốc sẽ vận hành theo mô hình tổ chức mới, tinh gọn, rõ chức năng, hiệu lực và hiệu quả hơn. Việc triển khai chuyển đổi số đồng bộ trong lĩnh vực thi hành án dân sự chính là nền tảng để bảo đảm cho mô hình tổ chức mới vận hành thông suốt, tiết kiệm nguồn lực và nâng cao hiệu quả phục vụ nhân dân.

Chuyển đổi số không còn là nhiệm vụ riêng lẻ của từng đơn vị, mà là chiến lược quốc gia, trong đó ngành Tư pháp đóng vai trò tiên phong trong hiện đại hóa hoạt động tư pháp. Với các sản phẩm công nghệ tiên tiến, sự chủ động của các địa phương, đặc biệt là các đầu tàu như TP.HCM, cùng với quyết tâm chính trị cao từ Bộ Tư pháp, công cuộc chuyển đổi số trong lĩnh vực thi hành án đang từng bước trở thành hiện thực, góp phần xây dựng một nền tư pháp chuyên nghiệp, minh bạch và số hóa toàn diện.

Chuyển đổi số trong thi hành án dân sự – không chỉ là bước đi kỹ thuật, mà còn là bước tiến chiến lược trong xây dựng Nhà nước pháp quyền hiện đại, phục vụ nhân dân.